Met de wet van 7 juni 2023 (B.S. 7 juli 2023) heeft de Belgische wetgever Richtlijn (EU) 2019/1023 van 20 juni 2019 betreffende preventieve herstructureringsstelsels, betreffende kwijtschelding van schuld en beroepsverboden (de Herstructureringsrichtlijn) omgezet in het Belgische insolventierecht. De belangrijkste nieuwigheden die de omzettingswet introduceert in het huidige Boek XX zijn de volgende:

• Het stemproces van de gerechtelijke reorganisatie via collectief akkoord wordt ingrijpend gewijzigd voor grote ondernemingen[1], gelet op de voortaan verplichte indeling van schuldeisers in “categorieën”, de goedkeuring per categorie, de mogelijkheid van een zgn. categorie-overschrijdende cramdown, de  deelname van kapitaalhouders en de nieuwe ‘toets van het belang van de schuldeisers’, welke verbiedt niet-instemmende schuldeisers kennelijk slechter te behandelen onder een plan, dan in het alternatief scenario van een faillissement of vereffening.

• De overdracht onder gerechtelijk gezag werd herzien in het licht van de ‘Plessers’ rechtspraak van het Europees Hof van Justitie[2], die deze procedure onder druk zette. De wettelijke finaliteit van de procedure is niet langer gericht op het behoud van de activiteiten, maar op wel de efficiënte vereffening van de rechtspersoon.[3] Het concrete gevolg hiervan is dat de overdracht voortaan van rechtswege gevolgd wordt door een faillissement of vereffening (wat in de praktijk reeds vaak het geval was) .[4]

• Van zowel de reorganisatieprocedures met oog op minnelijk en collectief akkoord, als van het faillissement, welke beiden gepaard gaan met (vaak onwenselijke) publiciteit, wordt een besloten variant ingevoerd teneinde de reorganisatie, dan wel de doorstart na faillissement in alle sereniteit te kunnen voorbereiden (de zgn. ‘pre-pack’).

• De ‘herstructureringsdeskundige’ doet zijn intrede. Deze nieuwe actor, die op verzoek van de schuldenaar of de schuldeisers kan worden aangesteld (doch niet bedoeld is als inperking van het vertrouwde ‘debtor in possession’-principe), kan diverse taken toebedeeld krijgen zoals bv. bemiddeling bij de onderhandelingen met schuldeisers, redactie van het reorganisatieplan, adviesverlening bij de samenstelling van voornoemde “categorieën” en/of toezicht houden op de schuldenaar tijdens de besloten procedures.[5]

• Tot slot worden ook de bevoegdheden van de Kamers voor Ondernemingen in Moeilijkheden (‘KOIM’) uitgebreid. De KOIM zal schuldeisers kunnen oproepen, bijstand verlenen bij schikkingsonderhandelingen tussen schuldenaar en schuldeiser, een herstructureringsdeskundige aanstellen, etc.

De nieuwe regels zijn van toepassing op insolventieprocedures geopend vanaf 1 september 2023.

Op 8 september 2023 organiseert het TBH haar jaarlijkse themadag over het nieuw insolventierecht. Inschrijven kan via: Het insolventierecht na de omzetting van de Herstructureringsrichtlijn – DE EXPERTEN (de-experten.be)

[1] KMO’s kunnen  ook voor deze nieuwe regeling  opteren (art. XX.41 §2, tweede lid WER).

[2]  HvJ 16 mei 2019, nr. C-509/17, Christa Plessers/Prefaco NV, Belgische Staat – beschikbaar via CURIA – Documents (europa.eu)

[3] Vgl. oud en nieuw art. XX.84, §1 WER.

[4] Art. XX.93/1 WER.

[5] Parl. St. Kamer, 2022-2023, doc. 55 3231/001, p. 68.