1.In het bestreden vonnis oordeelde de rechtbank dat er sprake was van een opzettelijke verzwijging van de regelmatige bestuurder van het verzekerde voertuig bij het afsluiten van een WAM-verzekering. De bestuurder van het voertuig bleek op het ogenblik van het ongeval te beschikken over een strafverleden, wat de verzwijging verklaart. De rechtbank besloot tot de nietigheid van de overeenkomst. De regresvordering van de verzekeraar voor zijn uitgaven ten voordele van de benadeelden werd door de rechtbank niet ingewilligd bij gebrek aan een voorafgaande kennisgeving van zijn intentie om een verhaal in te stellen.

De verzekeraar stelde een cassatieberoep in en voerde onder meer aan dat de mogelijkheid om de vordering te steunen op de nietigheid van de verzekeringsovereenkomst, zoals bepaald in de artikelen 5 en 6 Wet Landverzekerings­overeenkomst, werd miskend. Volgens het middel is deze vordering niet verbonden aan de eerbiediging van de vervaltermijn van artikel 88, lid 2 Wet Landverzekeringsovereenkomst.

Het Hof volgt de verzekeraar en vernietigt het bestreden vonnis.

2.Het Hof bevestigt in het bovenstaande arrest vooreerst zijn eerdere rechtspraak. Ook in het arrest van 25 februari 2005 [2] oordeelde het Hof immers dat overeenkomstig de artikelen 5 en 6 Wet Landverzekeringsovereenkomst de verzekeringsovereenkomst nietig is wanneer het opzettelijk verzwijgen of het opzettelijk onjuist meedelen van gegevens over het risico door de verzekeringnemer de verzekeraar misleidt bij de beoordeling van het risico en dat deze bepaling op grond van artikel 2 § 1, lid 1 Wet Landverzekeringsovereenkomst ook van toepassing is op de WAM-verzekering.

3.Vervolgens wees het Hof er op dat de nietigverklaring van de verzekeringsovereenkomst in beginsel tot gevolg heeft dat die overeenkomst met terugwerkende kracht wordt ongedaan gemaakt en dat dienvolgens hetgeen door de partijen krachtens de overeenkomst werd gepresteerd, kan teruggevorderd worden [3]. De gevolgen van de nietigverklaring van de verzekeringsovereenkomst strekken zich uit tot alle prestaties die de verzekeraar ten gevolge van het bestaan van de verzekeringsovereenkomst heeft verricht, met inbegrip van de vergoedingen uitgekeerd aan de benadeelden van het ongeval die op grond van de wet over een rechtstreeks vorderingsrecht tegen de verzekeraar beschikken [4].

In het geval van een WAM-verzekering beschikt de verzekeraar aldus bij opzettelijke verzwijging of valse verklaring over twee mogelijkheden om terugbetaling van zijn uitgaven te bekomen. De verzekeraar kan zijn vordering steunen op artikel 25, 1°, b) modelovereenkomst, dat een toepassing vormt van artikel 88, lid 1 Wet Landverzekeringsovereenkomst, of hij kan een vordering instellen op grond van de restitutieplicht na vaststelling van de nietigheid van de verzekeringsovereenkomst.

4.Het Hof oordeelt in het bovenstaande arrest uitdrukkelijk dat de terugvordering door de verzekeraar van de krachtens een nietig verklaarde overeenkomst verrichte prestaties, te onderscheiden is van de in artikel 88, lid 1 Wet Landverzekeringsovereenkomst bedoelde vordering.

De regresvordering van de verzekeraar tegen de verzekeringnemer bedoeld in artikel 88, lid 1 Wet Landverzekeringsovereenkomst is gesteund op een contractueel beding in de verzekeringsovereenkomst dat in een recht van verhaal voorziet [5]. De terugvordering van de uitgaven door de verzekeraar ingevolge de nietigverklaring van de verzekeringsovereenkomst vormt daarentegen een toepassing van de gemeenrechtelijke regels inzake de restitutieplicht bij nietigverklaring van een overeenkomst [6].

Dit onderscheid heeft tot gevolg dat artikel 88, lid 2 Wet Landverzekeringsovereenkomst [7] enkel van toepassing is op de terugvordering van de uitgaven van de verzekeraar op grond van artikel 25, 1°, b) modelovereenkomst [8]. Bedoeld artikel 88, lid 2 voorziet dat de verzekeraar op straffe van verval van zijn recht van verhaal de verzekeringnemer, of in voorkomend geval de verzekerde die niet de verzekeringnemer is, kennis moet geven van zijn voornemen om verhaal in te stellen zodra hij op de hoogte is van de feiten waarop zijn besluit gegrond is. Het bestreden vonnis dat toepassing had gemaakt van artikel 88, lid 2 Wet Landverzekeringsovereenkomst met betrekking tot een vordering strekkende tot restitutie van de uitgaven gedaan ingevolge een nietige verzekeringsovereenkomst, werd aldus terecht vernietigd.

5.De gemeenrechtelijke vordering in restitutie heeft dan ook voor de verzekeraar als voordeel dat deze kan uitgeoefend worden, ook al heeft hij de verzekeringnemer niet verwittigd van zijn voornemen om verhaal uit te oefenen zoals voorgeschreven door artikel 88, lid 2 Wet Landverzekeringsovereenkomst. Bovendien kan ook de beperking van het verhaal voorzien in artikel 24 modelovereenkomst geen toepassing vinden bij een restitutie op grond van een nietigverklaring van de overeenkomst. Bij opzettelijke verzwijging of valse verklaring maakt dit evenwel geen verschil uit, nu het verhaal voorzien in artikel 25, 1°, b) modelovereenkomst integraal kan worden uitgeoefend en niet onderworpen is aan de beperking bepaald in artikel 24 modelovereenkomst [9].