De Kamer van Volksvertegenwoordigers heeft vandaag Boek 1 (Algemene Bepalingen) en Boek 5 (Verbintenissen) van het nieuw Burgerlijk Wetboek goedgekeurd. De buitencontractuele aansprakelijkheid zal in een afzonderlijk Boek 6 worden behandeld.
Onder de talrijke nieuwigheden en verduidelijkingen kunnen de volgende nogmaals worden aangestipt:
– De invoering van de imprevisie in het Belgische contractenrecht. In geval van onvoorzienbare gewijzigde omstandigheden die de uitvoering van de overeenkomst zo buitensporig bezwaren dat de uitvoering ervan redelijkerwijze niet langer kan worden geëist van een partij, heeft deze partij het recht de andere partij te vragen om het contract te heronderhandelen of te beëindigen. Indien geen overeenstemming tussen de partijen wordt bereikt, kan de rechter in een procedure zoals in kortgeding de overeenkomst aanpassen of ontbinden.
– In de « battle of the forms » tussen tegenstrijdige algemene voorwaarden wordt de « knock-out »-regel toegepast: beide algemene voorwaarden zijn van toepassing, met uitzondering van de onverenigbare clausules, die aan beide kanten worden uigeschakeld. Om dit mechanisme te voorkomen, kan een partij in haar aanbod of aanvaarding (op uitdrukkelijke wijze, niet in haar algemene voorwaarden) aangeven dat zij niet wil gebonden zijn door een overeenkomst indien (sommige van) haar algemene voorwaarden niet toepasselijk zouden zijn.
– Een algemene regel inzake onrechtmatige bedingen (« elk beding dat een kennelijk onevenwicht schept tussen de rechten en plichten van partijen »), die echter alleen van toepassing is op bedingen « waarover niet kan worden onderhandeld », regel die als doel heeft op termijn de wet inzake onrechtmatige bedingen tussen ondernemingen overbodig te maken.
– Misbruik van omstandigheden bij de totstandkoming van een contract kan een grond zijn tot aanpassing van de verbintenissen of tot nietigheid.
– In geval van precontractuele aansprakelijkheid moet de toegekende schadevergoeding het slachtoffer in de situatie plaatsen alsof er niet zou zijn onderhandeld (negatief contractsbelang), maar als er een rechtmatig vertrouwen is gewekt dat het contract zonder enige twijfel gesloten zou worden, kan de toegekende schadevergoeding worden gebaseerd op de netto-voordelen die zouden verkregen zijn geweest uit de overeenkomst, indien zij was gesloten (positief contractsbelang).
– Een rechter zal schadebedingen kunnen verminderen rekening houdend met alle omstandigheden, niet alleen met de potentiële schade.
– Met of zonder uitdrukkelijk ontbindend beding, de ontbinding wegens wanprestatie kan ook zonder tussenkomst van de rechter.
– Flexibelere, op maat gesneden remedies bij tekortkoming, zoals prijsvermindering of gedeeltelijke ontbinding.
– Anticipatory breach: de niet-uitvoeringsexceptie en de ontbinding kunnen worden toegepast wanneer het duidelijk is dat de medecontractant zijn verbintenis niet zal uitvoeren, de gevolgen hiervan voldoende ernstig zijn en er geen voldoende waarborgen voor de goede uitvoering zijn geboden.
De Boeken 1 en 5 treden in werking op de eerste dag van de zesde maand na de bekendmaking, dus wellicht op 1 november of 1 december 2022.
