Article

Becommentarieerde rechtspraak in bank- en financieel recht, R.D.C.-T.B.H., 2016/3, p. 239

Becommentarieerde rechtspraak in bank- en financieel recht

Jurisprudence commentée en droit bancaire et financier

Jean-Pierre Buyle et Martine Delierneux
VOORWOORD

De verantwoordelijkheid van de kredietgever voedt nog steeds het debat in de rechtbanken. In deze kroniek hebben we twee belangrijke beslissingen geselecteerd m.b.t. de problemen van de bankier: een geval van niet-contractuele aansprakelijkheid met een herinnering aan de verplichtingen van de bankier (onderzoek, informatie, toezicht, discretie) (beslissing 1) en een geval van contractuele aansprakelijkheid betreffende de niet-verlenging van een krediet dat in het verleden al geregeld werd verlengd voor een lange duur (beslissing 2).
Voor verrichtingen op financiële instrumenten, kent de discussie over de swaps op rentevoeten geen einde. De rechtbank van koophandel van Brussel bestudeert ze aan de hand van 4 vragen: enerzijds de vergissing aangaande de inhoud van het product en de “suitability test” in het kader van investeringsadvies (beslissing 3), en anderzijds de autonomie van het omwisselingcontract in verband met het kredietcontract en de benadeling (beslissing 4).
In de rubriek “varia” bestuderen we twee arresten die werden uitgesproken door het hof van beroep van Brussel aangaande, voor het eerste arrest, de omvang van de waakzaamheidsplicht inzake factoring en de geldigheidsvoorwaarden van een compensatieclausule na een faillissement (beslissing 5) en voor het tweede arrest, de problematiek van de verbreking van zelfstandige agentschapsovereenkomsten aangaande de verkoop van bank- en verzekeringsproducten (beslissing 6).
Ten slotte hebben we een vonnis geselecteerd aangaande een onderwerp dat zelden wordt behandeld in rechtspraak, te weten de patronaatsverklaring (beslissing 7).
Deze rubriek - die de door Martine Regout in 1985 gecreëerde “bankrecht - rechtspraak in het kort” opvolgde, beëindigt een cyclus die in 1992 door de eerste ondergetekende met Xavier Thunis werd opgestart en vervolgens, sinds 1997 door Martine Delierneux verdergezet. Wij hebben circa 300 uitspraken gepubliceerd in samenwerking met een twintigtal annotatoren. Wij danken hen allen voor hun pertinente analyses en kritische studie waarmee toelichting werd gegeven op het bank- en financieel recht. Vanaf volgend jaar zullen nieuwe auteurs de huidige opvolgen.
AVANT-PROPOS

La responsabilité du dispensateur de crédit continue à alimenter les prétoires. Dans cette chronique, nous avons sélectionné deux décisions significatives des maux du banquier: un cas de responsabilité extracontractuelle avec un rappel des obligations du banquier (investigation, information, surveillance, discrétion) (décision 2) et un cas de responsabilité contractuelle en cas de non-prolongation d'un crédit renouvelé régulièrement sur une longue durée (décision 1).
En matière d'opérations sur instruments financiers, le contentieux des swap de taux d'intérêts ne se tarit pas. Le tribunal de commerce de Bruxelles les examine au regard de 4 questions: l'erreur sur la substance et le « suitability test » en cas de conseil en investissement, d'une part (décision 3), l'autonomie du contrat d'échange par rapport au contrat de crédit et la lésion, d'autre part (décision 4).
Au rang des divers, on sera attentif à deux arrêts prononcés par la cour d'appel de Bruxelles qui se penche, l'un sur l'étendue du devoir de vigilance en matière de factoring et sur les conditions de validité d'une clause de compensation après faillite (décision 5) et l'autre sur la problématique de rupture de contrats d'agence bancaire et d'assurance indépendant (décision 6).
Enfin, nous avons sélectionné un jugement prononcé dans une matière peu abordée par la jurisprudence, à savoir la lettre de patronage (décision 7).
Cette chronique - qui avait succédé à « droit bancaire - jurisprudence en bref - initiée par Martine Regout en 1985 - met fin à un cycle commencé en 1992 par le premier soussigné avec Xavier Thunis et poursuivie depuis 1997 avec Martine Delierneux. Nous avons publié près de 300 décisions judiciaires avec la collaboration d'une vingtaine d'annotateurs. Nous les remercions tous de leurs analyses pertinentes et de leurs critiques qui ont donné de la lumière au droit bancaire et financier. De nouveaux auteurs prendront la relève dès l'année prochaine.