Hof van Cassatie 10 januari 2014

Een overeenkomst tot arbitrage bepaalde dat de arbiter binnen 3 maanden na het in beraad nemen van de zaak uitspraak moest doen. In casu had de arbiter op 4 december 2006 een deskundigenmaatregel bevolen, op 15 juni 2009 de debatten heropend en op 11 februari 2010 de zaak in beraad genomen. Zijn (derde) uitspraak volgde op 7 juli 2010.

Het hof van beroep te Brussel oordeelde op basis van het oude artikel 1698.4 Ger.W. Dit artikel bepaalde dat, wanneer de arbiters in de overeenkomst tot arbitrage met name zijn aangewezen en de uitspraak niet binnen de door de partijen vastgestelde termijn is gedaan, de overeenkomst tot arbitrage van rechtswege eindigt, tenzij de partijen anders zijn overeengekomen. Het hof leidde daaruit af dat de laattijdige arbitrale uitspraak van 7 juli 2010 resulteerde in het einde van de overeenkomst tot arbitrage, en daarom ook tot vernietiging van de twee eerdere arbitrale uitspraken.

Het Hof van Cassatie was het daar niet mee eens en stelde: “Het tenietgaan van de overeenkomst tot arbitrage, dat voortvloeit uit de vernietiging van de uitspraak die na het verstrijken van de door de partijen vastgestelde termijn is gedaan, leidt op zich niet tot de nietigheid van de uitspraken die regelmatig zijn gedaan vóór het verstrijken van die termijn.”

Men kan zich de vraag stellen wat dit betekent voor de verder afloop van het geschil. Wellicht moet dit na de vernietiging van de laattijdige arbitrale uitspraak terug ingeleid worden bij de rechtbanken. Deze moeten vervolgens de zaak terug opnemen in de staat waarin deze zich bevond op het ogenblik dat de arbiter zijn bevoegdheid verloor. Dit zal praktisch, noch juridisch evident zijn.

Artikel 1713, § 2 van de nieuwe arbitragewet maakt geen onderscheid meer tussen overeenkomsten waarin de arbiters al dan niet met name zijn aangewezen, maar verandert in wezen niets aan dit resultaat.