Article

Observations, R.D.C.-T.B.H., 2014/9, p. 878-879

SOCIÉTÉS
SPRL - Gérants - Responsabilité des gérants - Faute aquilienne - Imputabilité - Notion - Sonnette d'alarme - Lien causal présumé
La violation d'une obligation légale qui s'impose à la société ne constitue pas une faute aquilienne imputable à ses gérants.
En dehors d'une situation de concours, il n'est pas nécessairement fautif, pour les gérants d'une société rencontrant des difficultés financières, de ne pas respecter l'égalité des créanciers et l'ordre des préférences qui seraient applicables en cas de concours.
En cas de non-respect de la procédure de sonnette d'alarme (art. 332 C. soc.), le lien de causalité entre l'absence de convocation de l'assemblée générale et le dommage subi par les tiers est présumé. Il s'agit d'une présomption simple que le gérant a la possibilité de renverser. La présomption est renversée s'il est établi que le dommage se serait produit même si la société avait été dissoute par l'assemblée générale qui aurait dû être convoquée, par exemple parce que ce dommage trouve son origine dans des événements antérieurs à la date à laquelle cette assemblée générale aurait dû se tenir.
VENNOOTSCHAPPEN
BVBA - Zaakvoerder - Aansprakelijkheid zaakvoerders - Aquiliaanse fout - Toerekenbaarheid - Begrip - Alarmbel - Vermoed causaal verband
De schending van een wettelijke verplichting die zich opdringt aan de vennootschap maakt geen aquiliaanse fout uit die toerekenbaar is aan haar zaakvoerders.
Buiten een situatie van samenloop is het niet noodzakelijk foutief voor zaakvoerders van een vennootschap in moeilijkheden om de gelijkheid van schuldeisers en de volgorde van voorrechten, die toepasselijk zouden zijn in geval van samenloop, niet te respecteren.
In geval van schending van de alarmbelprocedure (art. 332 W.Venn.), wordt het causaal verband tussen de niet-bijeenroeping van de algemene vergadering en de door derden geleden schade vermoed. Het gaat hierbij om een vermoeden dat door de zaakvoerder weerlegd kan worden. Het vermoeden wordt weerlegd wanneer wordt aangetoond dat de schade zich zou hebben voorgedaan, zelfs indien de vennootschap ontbonden zou zijn geweest door de algemene vergadering die bijeengeroepen diende te worden. Dit zal bijvoorbeeld het geval zijn wanneer de schade haar oorzaak vindt in gebeurtenissen voorafgaand aan de datum waarop deze algemene vergadering plaatsgevonden zou moeten hebben.
Henri Culot [1]

Cass., 28 octobre 1988, Pas., 1989, I, p. 221; T.R.V., 1989, p. 41, note; Cass., 27 juin 2008, Pas., 2008, p. 1723; J.L.M.B., 2009, p. 1832; Bruxelles, 15 novembre 2007, J.L.M.B., 2009, p. 305; X. Dieux et Y. De Cordt, « Examen de jurisprudence. Les sociétés commerciales (suite) (1991-2005) », R.C.J.B., 2008, pp. 601-605; K. Geens, M. Wyckaert et al., « Overzicht van rechtspraak. Vennootschappen (1999-2010) », T.P.R., 2012, pp. 310-317, nos 250-255; J.-F. Goffin, Responsabilités des dirigeants de sociétés, 3e éd., Bruxelles, Larcier, 2012, pp. 247-260; S. De Schrijver, « Art. 633 C. soc. », Commentaire systématique du nouveau Code des sociétés, Kluwer, 2007, 33 p.; S. De Schrijver, « Art. 332 C. soc. », Commentaire systématique du nouveau Code des sociétés, Kluwer, 2006, 38 p.; P. Soens et K. Cusse, « La procédure de la sonnette d'alarme: une importante cause de responsabilité des administrateurs », Pacioli, 2010, n° 294, pp. 1-6; R. Tas, Winstuitkering, kapitaalvermindering en -verlies in NV en BVBA, Biblo, 2003, pp. 506-609; W. Van Gaver, « Enkele tussentijdse bedenkingen bij een tussenarrest: wilsgebreken bij een kapitaalverhoging, de alarmbelprocedure en de vernietigbaarheid van beslissingen van de algemene vergadering » (note sous Gand, 18 avril 2012), T.R.V., 2013, pp. 654-659; C. Van Santvliet, « Artikel 103 van de vennootschappenwet (de alarmbelprocedure): een stand van zaken », R.D.C., 1997, pp. 596-608; C. Van Santvliet, « Verlies van maatschappelijk kapitaal en herkapitalisering », in De N.V. in de praktijk, Kluwer, 2014.

[1] Chargé de cours invité à l'UCL, avocat au barreau de Bruxelles.