Op 20 februari 2014 werd in de Kamer het wetsontwerp aangenomen houdende invoeging van Boek X “Handelsagentuurovereenkomsten, commerciële samenwerkingsovereenkomsten en verkoopconcessies”, in het Wetboek van Economisch Recht. De wet zal in werking treden bij KB.

De wetten inzake de handelsagentuurovereenkomst (wet van 13 april 1995) en de concessie van alleenverkoop (wet van 27 juli 1961), worden ingevoegd in Boek X zonder belangrijke wijzigingen.

De wetgeving inzake precontractuele informatie bij commerciële samenwerkingsovereenkomsten (wet van 19 december 2005) wordt daarentegen in het wetsontwerp gewijzigd op een aantal niet onbelangrijke punten.

Over het precies toepassingsgebied van de wet bestond enige discussie in de rechtsleer. Ofschoon de memorie van toelichting van het wetsontwerp het over een precisering “in de geest van de wet” heeft, die ertoe strekt de controverses te beëindigen, leiden de wijzigingen a priori tot een ingrijpende uitbreiding van het toepassingsgebied van de precontractuele formaliteiten die de wet oplegt:

• de wet van 2005 was enkel toepasselijk op samenwerkingsovereenkomsten gesloten tussen personen “die elk in eigen naam en voor eigen rekening werken”. Dit criterium, over de betekenis waarvan de meningen weliswaar verdeeld waren, wordt geschrapt in het ontwerp;
• de wet van 2005 was enkel toepasselijk als een vergoeding (rechtstreeks of onrechtstreeks) wordt voorzien voor de commerciële formule. In het wetsontwerp wordt ook deze voorwaarde van de vergoeding geschrapt. De memorie van toelichting verwijst naar de Franse Loi Doubin, die deze voorwaarde evenmin bevat, maar die als toepassingsvoorwaarde wel een andere verbintenis voorziet in hoofde van de gebruiker: een exclusiviteit of quasi-exclusiviteit, toepassingsvoorwaarde die niet wordt voorzien in het nieuwe wetsontwerp.

Samengevat leidt het in de Kamer aangenomen wetsontwerp ertoe dat de precontractuele formaliteiten (met inbegrip van de wachttermijn van 1 maand) zullen moeten worden nageleefd ten aanzien van elkeen aan wie een recht wordt verleend een handelsnaam, knowhow, uithangbord of bijstand (commercieel of technisch) te gebruiken bij de verkoop van producten of diensten, ongeacht of deze handelt in eigen naam of voor eigen rekening, ongeacht of dit gebruik betalend of gratis is, ongeacht of en in welke mate hij een commercieel risico draagt, ongeacht of hij gebonden is door enige exclusiviteit.

Het aantal personen ten aanzien van wie de formaliteiten mogelijks vereist zullen zijn, is vrij ruim. Men denkt onder meer aan de franchisenemer, de concessiehouder, de makelaar, de koper onder consignatie, degene die zelfs zonder enige exclusiviteit bevoorraad wordt in producten en daarbij (gratis) technische of commerciële bijstand ontvangt, maar ook de lasthebber, de uitbater van een handelszaak in naam en voor rekening van de eigenaar ervan, en uiteraard de handelsagent. Bij wijze van uitzondering worden verzekeringsagenten en bankagenten uitdrukkelijk uitgesloten uit het toepassingsgebied van het wetsontwerp, een verschillende behandeling van handelsagenten waarvan de Raad van State zich trouwens afvroeg of ze voldoende verantwoord was.

De informatieverplichtingen zelf en de modaliteiten ervan worden in het ontwerp op een aantal punten versoepeld. Zo wordt rekening gehouden met het geval van de hernieuwing van een bestaande handelsrelatie. Ook met wijzigingen aan een ontwerp van overeenkomst tijdens de onderhandelingen wordt rekening gehouden. Er hoeft niet telkens opnieuw een volledig precontractueel informatiedocument meer te worden opgesteld.

Het Wetboek van Economisch Recht, waaronder Boek X, zal het thema zijn van een van de volgende nummers van het TBH.