1.De wetgever heeft de rechtspositie van de fiscus onder de wet continuïteit ondernemingen gelijk geschakeld met deze van een private schuldeiser [2]. Publieke en private schuldeisers dienen de last van de reorganisatie van de schuldenaar op gelijke voet te dragen [3]. Net zoals een private schuldeiser, kan de fiscus titularis zijn van een gewone schuldvordering in de opschorting (art. 2, e) WCO) of een buitengewone schuldvordering in de opschorting (art. 2, d) WCO). Dit onderscheid is cruciaal bij de gerechtelijke reorganisatie door een collectief akkoord [4]. De buitengewone schuldeiser in de opschorting kan enkel een uitstel van betaling worden opgedrongen (art. 50 WCO). Een verdergaande maatregel (bv. een schuldvermindering) vereist zijn individuele toestemming (art. 50 in fine WCO). Een gewone schuldeiser in de opschorting daarentegen, kan een schuldvermindering in kapitaal en interesten opgelegd krijgen in het reorganisatieplan (art. 49, 1^ste lid WCO).

2.De fiscus kan zich moeilijk bij deze situatie neerleggen. Teneinde aan de gevolgen van het statuut van gewone schuldeiser in de opschorting te ontsnappen, beroept de fiscus zich op artikel 172 Grondwet in samenhang met artikel 7 WCO [5]. De redenering luidt als volgt: artikel 172 Grondwet bepaalt dat geen vrijstelling of vermindering van belasting kan worden ingevoerd dan door een wet. Artikel 7 WCO bepaalt dat de wet continuïteit ondernemingen, behalve wanneer een wijziging of een uitzondering voortvloeit uit een uitdrukkelijke tekst ervan, niet tot strekking heeft oudere wetten te wijzigen of hierop uitzonderingen aan te brengen. Aangezien geen enkele bepaling van de wet continuïteit ondernemingen uitdrukkelijk afwijkt van artikel 172 Grondwet kunnen de schuldvorderingen van de fiscus niet worden verminderd. De lagere rechtspraak heeft deze argumentatie reeds herhaaldelijk van de hand gewezen [6].

3.Deze argumentatie was ook aan de orde in het cassatiearrest van 30 juni 2011. Een reorganisatieplan voorzag in de vermindering van een schuldvordering van de fiscus. Dit reorganisatieplan werd door de gekwalificeerde meerderheid van de schuldeisers goedgekeurd (art. 54 WCO) en door de rechtbank van koophandel gehomologeerd (art. 55 WCO). De fiscus tekende hoger beroep aan tegen het vonnis dat oordeelde over de homologatie. Het hof van beroep te Brussel wees dit hoger beroep af, overwegende dat de schuldvordering van de fiscus een gewone schuldvordering in de opschorting was, en dat het opleggen van een schuldvermindering aan de fiscus niet strijdig is met de openbare orde. Ten aanzien van het hierboven vermelde argument op basis van artikel 172 Grondwet juncto artikel 7 WCO oordeelde het hof van beroep dat de wet continuïteit ondernemingen een wet in de zin van artikel 172 Grondwet is en dat “[t]oute modification ou dérogation ne doit pas nécessairement être expresse ou explicite: elle peut résulter de la loi qui emporte clairement modification ou dérogation. Il ressort sans équivoque de la conjonction des articles 49 et 50 de la loi que celle-ci prévoit la possibilité d'un abattement de nature fiscale” [7].

4.Voor het Hof van Cassatie voerde de fiscus de schending aan van artikel 172 Grondwet en de artikelen 7 en 55 WCO. De fiscus ging genuanceerd te werk. De principiële [8] 'degradatie' van de fiscus tot gewone schuldeiser in de opschorting werd erkend. Evenwel stelde de fiscus dat uit deze 'degradatie' geen afwijking op artikel 172 Grondwet kan worden afgeleid. Om daartoe te besluiten argumenteerde de fiscus dat de vermindering van schuldvorderingen slechts één van de maatregelen is die in een reorganisatieplan kunnen worden opgenomen. Bij gebrek aan een uitdrukkelijke afwijking op artikel 172 Grondwet moest volgens de fiscus worden besloten dat, ondanks het feit dat de fiscus een gewone schuldeiser in de opschorting was, het plan geen vermindering van zijn vordering kan bevatten. Het arrest van het hof van beroep zou ook artikel 7 WCO schenden daar waar het stelt dat een wijziging van of een uitzondering op een oudere wet niet moet voortvloeien uit een uitdrukkelijke tekst van de wet continuïteit ondernemingen.

5.Het Hof van Cassatie veegt beide argumenten van tafel. Op basis van een samenlezing van artikelen 2 WCO en 49 WCO kon het hof van beroep wettig beslissen dat de schuldvordering het voorwerp van een schuldvermindering kan uitmaken. Met betrekking tot artikel 7 WCO stelt het Hof van Cassatie dat: “cet article n'impose pas que la loi précise expressément à quelles lois elle entend déroger.”

Het Hof van Cassatie stelt met dit arrest een einde aan een non-discussie. De wetgever heeft in niet mis te verstane bewoordingen de schuldvorderingen van de fiscus gelijkgeschakeld met deze van private schuldeisers. Deze gelijkschakeling moet coherent geïnterpreteerd worden doorheen de wet continuïteit ondernemingen, wat maakt dat de fiscus een schuldvermindering opgelegd kan krijgen in het reorganisatieplan. De wet continuïteit ondernemingen is een wet in de zin van artikel 172 Grondwet, en biedt aldus de vereiste wettelijke grondslag. Artikel 7 WCO mag niet in die zin begrepen worden dat de betrokken bepalingen van de wet continuïteit ondernemingen uitdrukkelijk moeten aangeven op welke bepalingen zij een uitzondering voorzien [9].

6.De goede werking van onze rechtsorde vereist dat de rechterlijke macht zich bij de beleidskeuzes van de wetgever neerlegt [10]. Hetzelfde mag verwacht worden van de uitvoerende macht. Deze mag, en moet, zich alle moeite getroosten om zijn rechtspositie zeker te stellen, zonder evenwel een uitdrukkelijke en duidelijke beleidskeuze van de wetgever in vraag te stellen [11].